Lęk społeczny nazywany także fobią społeczną, jest jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych występujących u dzieci i młodzieży. Objawia się on nieproporcjonalnym i uporczywym lękiem przed sytuacjami społecznymi, takimi jak: rozmowy w grupie, wykonywanie przedstawień publicznych, czy uczestnictwo w imprezach. Nieleczony lęk społeczny może znacząco ograniczać funkcjonowanie społeczne i szkolne dziecka, dlatego istotne jest stosowanie skutecznych technik terapeutycznych w celu jego leczenia.

Diagnoza i ocena:

Pierwszym krokiem w leczeniu lęku społecznego u dzieci i młodzieży jest dokładna diagnoza i ocena objawów. Terapeuci przeprowadzają wywiad z pacjentem i/lub jego rodzicami w celu zrozumienia natury lęku, jego nasilenia oraz wpływu na codzienne funkcjonowanie. Skale oceny lęku oraz obserwacja zachowań dziecka w różnych sytuacjach społecznych są również często stosowane w procesie diagnostycznym.

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT):

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jednym z najskuteczniejszych podejść terapeutycznych w leczeniu lęku społecznego u dzieci i młodzieży. CBT koncentruje się na identyfikacji i zmianie myśli oraz zachowań związanych z lękiem społecznym. Techniki terapeutyczne wykorzystywane w ramach CBT obejmują:

1. Edukacja o lęku społecznym: Terapeuci pomagają dziecku zrozumieć, co to jest lęk społeczny i jak wpływa on na jego życie. Edukacja ta pomaga zmniejszyć stres związany z niezrozumieniem własnych objawów.
2. Techniki relaksacyjne: Ćwiczenia relaksacyjne, takie jak głębokie oddychanie, progresywna relaksacja mięśniowa czy medytacja, pomagają zmniejszyć napięcie fizyczne związane z lękiem społecznym.
3. Eksponowanie: Pod kontrolowanymi warunkami dziecko stopniowo narażane jest na sytuacje społeczne, które wywołują lęk. Proces ten ma na celu zmniejszenie nadmiernych reakcji lękowych poprzez stopniowe przyzwyczajanie się do tych sytuacji.
4. Trening umiejętności społecznych: Dzieci uczą się skutecznych umiejętności komunikacyjnych, asertywności oraz rozwiązywania problemów interpersonalnych, co pomaga im radzić sobie w sytuacjach społecznych.
5. Modyfikacja myśli: Terapeuci pomagają dziecku zidentyfikować i zmienić negatywne myśli związane z lękiem społecznym, zastępując je bardziej realistycznymi i pozytywnymi przekonaniami.

Terapia poznawcza-działaniowa (ACT):

Terapia poznawcza-działaniowa (ACT) jest innym podejściem terapeutycznym, które może być skuteczne w leczeniu lęku społecznego u dzieci i młodzieży. ACT skupia się na rozwijaniu umiejętności akceptacji i wartościowania, zmianie relacji z myślami i emocjami oraz podejmowaniu działań zgodnych z własnymi wartościami. Techniki terapeutyczne wykorzystywane w ramach ACT mogą obejmować:

1. Defuzja: Pomoc dziecku w rozpoznawaniu i oddzielaniu się od negatywnych myśli i emocji związanych z lękiem społecznym.
2. Akceptacja: Nauka akceptacji własnych myśli, emocji i doświadczeń, nawet jeśli są one nieprzyjemne lub bolesne.
3. Uważność: Ćwiczenia związane z uważnością, takie jak skupienie się na oddechu czy świadome obserwowanie myśli i emocji, mogą pomóc dziecku w zrozumieniu i akceptacji własnych doświadczeń.
4. Podejmowanie działań: Encouragement of taking actions consistent with one’s values despite experiencing anxiety, which helps in reducing the impact of social anxiety on the child’s life.

Terapia interpersonalna:

Terapia interpersonalna może być również skutecznym podejściem w leczeniu lęku społecznego u dzieci i młodzieży. Skupia się ona na poprawie umiejętności komunikacji i nawiązywaniu relacji interpersonalnych. Techniki terapeutyczne wykorzystywane w ramach terapii interpersonalnej mogą obejmować:

1. Rola gry w terapii: Używanie technik gry terapeutycznej, takich jak role-playing, do nauki umiejętności społecznych i radzenia sobie z lękiem społecznym.
2. Trening empatii: Nauka rozumienia perspektyw innych osób i budowanie zdolności do empatii, co pomaga w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji społecznych.
3. Praca nad zaufaniem: Pomoc dziecku w rozwijaniu zaufania do innych osób i budowaniu zdrowych relacji interpersonalnych.

Lęk społeczny może znacznie ograniczać funkcjonowanie społeczne i emocjonalne dzieci i młodzieży, dlatego istotne jest stosowanie skutecznych technik terapeutycznych w celu jego leczenia. Terapia poznawczo-behawioralna, terapia poznawcza-działaniowa oraz terapia interpersonalna to trzy główne podejścia, które mogą być skuteczne w leczeniu lęku społecznego u dzieci i młodzieży. Wszystkie te podejścia mają na celu zmniejszenie objawów lęku społecznego, poprawę funkcjonowania społecznego oraz zwiększenie jakości życia dziecka.